مقدمه

سنگ آهن یکی از باارزش ترین و کاربردی ترین محصولات به دست آمده از دل زمین است. این سنگ دارای رگه هایی از آن می باشد که باید با استفاده از روش ذوب ناخالصی های آن را جدا کرد و آهن خالص به دست آورد. آهن در مصارف بسیار مختلفی کاربرد دارد. با این وجود بیشتر از ۹۵ درصد این سنگ در صنایع فولادسازی مورد استفاده قرار می گیرد. از طرفی این سنگ را می توان با دو شکل اولیه هماتیت ۲ و مگنتیت ۱ استخراج کرد. این دو ماده نقش بسیار موثری در تهیه آهن و فولاد دارند و برای تولید آن ها در سراسر جهان کاربرد دارند.

سنگ آهن را می توان از چند متری زمین استخراج نمود و در بسیاری از منابع ایران نیز برای استخراج آن از سیستم برش باز استفاده می گردد. جمع آوری این سنگ معمولا در چند مرحله انجام می شود و سپس برای جداسازی آن را داخل کوره قرار می دهند. خرد سازی، آسیاب، سرند کردن و در نهایت شست و شو از مراحل جداسازی آهن از ناخالصی ها می باشند. روند ذوب کردن این سنگ در چند مرحله انجام می شود تا در نهایت فولاد خالص به دست آید. از آنجایی که برخی از کشورها دارای معادن سنگ آهن هستند، صادرات آن به سایر کشورها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به همین منظور در ادامه شما را با این موضوع به طور کامل آشنا خواهیم کرد.

کاربردهای گسترده سنگ آهن در صنایع مختلف به عنوان یک منبع اساسی برای تولید کالاها

سنگ آهن (Iron Ore) سنگ های معدنی می باشند که بیشتر از ۲۰% آن ها از آهن تشکیل شده است. این سنگ ها از مهم ترین مواد اولیه تولید فولاد می باشند و ۹۸% از استخراج این سنگ در سراسر جهان به ساخت فولاد اختصاص می یابد. از فولاد نیز در صنایع بسیار متنوع و مهم استفاده می گردد. از مهم ترین کاربردهای فولاد می توان به موارد زیر اشاره داشت.

• ساختمان سازی
• خودروسازی
• راه آهن
• ساخت لوازم خانگی
• ساخت پل ها
• ساخت ماشین آلات صنعتی
• و …

از طرفی سنگ آهن علاوه بر ساخت فولاد در مصارف بسیار متنوع دیگری نیز مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا سنگ هایی که میزان ناخالصی آن ها بیشتر است در مصارفی غیر از تولید فولاد استفاده می شوند. این سنگ ها پس از فرآوری به محصولات دیگری مانند آهن های دانه بندی شده، گندله، کلوخه و کنسانتره تبدیل می گردند. این محصولات با توجه به نیاز کارخانجات در ساخت محصولات مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. به طور کلی از دیگر کاربردهای سنگ های آهن می توان به موارد زیر اشاره داشت.

• توسعه عکاسی
• تولید ساینده ها
• داروسازی و بیوشیمی
• صنایع فلزکاری
• ساخت جواهرات مغناطیسی
• استفاده از سولفات آهن به منظور قارچ کش
• تولید سیمان و بتن
• شست و شوی زغال سنگ
• گل حفاری
• تولید الکترودهای صنعتی
• ساخت انواع جوهر
• استفاده به عنوان کاتالیزور
• تولید برخی از رنگدانه های هنری، کودها و همچنین لوازم آرایشی

بررسی روند به کارگیری سنگ آهن در کشورهای مختلف در دهه‌های اخیر

اولین و بزرگ ترین معدن سنگ آهن در شمال غربی امبابانه، نزدیک به شمال غربی سوازیلند و در کوه های بوموسو قرار گرفته است. از دیگر کشورهایی که منبع غنی از این سنگ می باشند می توان به آمریکا، اوکراین، کانادا، استرالیا، روسیه و برزیل اشاره داشت. از طرفی چین جزو کشورهای مصرف کننده این سنگ هستند که بیشترین صادرات سنگ های آهن به این کشور انجام می شود. با این وجود اکثر کشورها برای رشد اقتصادی از این سنگ در صنعت فولاد استفاده می نمایند.

به طور کلی سنگ آهن از مهم ترین و کاربردی ترین مواد اولیه در صنایع مختلف به ویژه صنعت فولادسازی می باشد. وضعیت استخراج و به کارگیری این سنگ در کشورهای مختلف رو به پیشرفت می باشد. با این وجود تولید فولاد و آهن در ایران نسبت به جهان با سرعت بیشتری رو به رشد می باشد. متاسفانه در سال ۲۰۲۰ تاثیرات منفی ناشی از ویروس کرونا منجر به تعطیلی بسیاری از پروژه های زیرساختی شد. به همین دلیل رشد تولید فولاد و آهن به شکل چشمگیری در بسیاری از کشورها کاهش یافت و متاسفانه بسیاری از معادن تعطیل شدند. این موضوع از اصلی ترین دلایل رشد تولیدات آهن و فولاد در چین و رشد اقتصادی این کشور بود.

در سال ۱۳۹۸ میزان تولید و عرضه سنگ آهن در ایران ۹۴.۸۰۸.۰۰۰ تن بوده است. با توجه به پیش بینی های انجام شده در طرح جامع فولاد ایران ذخایر این سنگ تنها تا ۱۴۰۴ می تواند پاسخگوی صنایع مختلف باشد. بنابراین باید برای دوره ۲۰ ساله بعدی به فکر ذخایر جدیدی بود. در طی یک دهه اخیر آهن و فولاد به یکی از مهم ترین و اساسی ترین کالاهای مالی در بازار جهانی تبدیل شده است. بنابراین افزایش آن می تواند به رشد اقتصادی و توسعه صادرات کشورهای تولیدکننده کمک کند.

تحلیل تأثیر قیمت سنگ آهن و نرخ ارز بر کاربردهای سنگ آهن در صنایع مختلف

از سنگ آهن در صنایع مختلف و برای تهیه مواد اولیه مانند فولاد، نیکل و کروم استفاده می گردد. در صنعت ساختمان سازی به منظور افزایش استحکام سازه، در صنعت خودروسازی به منظور ساخت قطعات و … از این سنگ و فرآورده های آن به وفور استفاده می گردد. بنابراین میزان تقاضای مواد اولیه به ویژه فولاد در تعیین قیمت این سنگ نقش بسیار موثری دارد. با توجه به تقاضای بسیار زیاد صنعت فولادسازی این سنگ جزو پرتقاضاترین کالاهای موجود در سراسر جهان می باشند. به همین دلیل است که از ۲۰۲۰ میزان قیمت این سنگ افزایش چشمگیری داشته است. البته محدودیت های ایجاد شده به واسطه ویروس کرونا نیز از دیگر دلایل افزایش قیمت این سنگ می باشد.

با توجه به ارزیابی بسیاری از کارشناسان در صورتی که موجودی بنادر کشورهایی که سنگ آهن را صادر می کنند افزایش یابد، قیمت این سنگ کاهش پیدا می کند. به طور کلی موجودی کشورهای صادر کننده و چین به همراه موجودی انبارهای فولاد سه عامل اصلی در تعیین قیمت این سنگ می باشند. همچنین شاخص قیمت فولاد، حمل دریایی و همچنین اقتصادی کلان کشور چین از مهم ترین عواملی هستند که می توانند در قیمت جهانی این سنگ موثر بوده و آن را افزایش دهند.

با توجه به نظرات ارائه شده در خصوص قیمت سنگ آهن، بسیاری از کارشناسان معتقدند که عوامل تاثیرگذار بر قیمت این سنگ با توجه به شرایط جهانی و تحولات ایجاد شده تغییر خواهد کرد. این موضوع زمانی مطرح شد که قیمت سنگ آهن با بازگشت چینی ها به بازار و بازگشت شرکت سامارکو برزیل در سال ۱۳۹۹ تغییر کرد. امروزه از قدرت هوش مصنوعی برای تعیین قیمت این سنگ استفاده می گردد. با توجه به نتایج حاصل از این روش تورم و دلار کمترین تاثیر را روی قیمت سنگ آهن داشته اند.

تحلیل نقش مهارت‌های انسانی و فناوری در توسعه کاربردهای نوین سنگ آهن

سنگ آهن معمولا به منظور تولید آهن خام ذوب می گردد و برای ساخت فولاد مورد استفاده قرار می گیرد. به همین دلیل است که امروزه از مهم ترین فلزات موجود در جهان بوده و توسعه اقتصاد در گرو آن می باشد. آهن خالص مگنتیک بوده و می تواند بازیابی شده و مجدد مورد استفاده قرار گیرد. مهارت های انسانی و فناوری در کنار خواص بی نظیر این سنگ موجب شده تا از فراورده های آن در مصارف بسیار مختلفی استفاده شود. ساخت لوله، بلوک های موتوری و اتصالات از نشانه های تاثیر مهارت های انسانی در توسعه کاربردهای این سنگ می باشند.

به طور کلی فولاد و فلزات به دست آمده از سنگ آهن این قابلیت را دارند که با تغییر درصد آن ها بتوان فولاد و فلز مناسب برای مصارف مختلف را به دست آورد. به طور مثال در صنعت فولادسازی با اضافه کردن عناصر افزودنی مانند منگنز، مولیبدن، کروم و یا نیکل به فولاد می توان فولاد مناسبی برای استفاده مورد نظر ساخت. خواص بی نظیر این فلز در کنار هزینه مناسب آن موجب شده تا امروزه افراد متخصص از آن در ساختار بسیاری از صنایع استفاده نمایند. این فلز در صنعت ساخت و ساز، خودرو سازی، تولید ماشین آلات صنعتی، صنایع دارویی، صنعت نفت، تجهیزات پزشکی و … به وفور مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربردهای جدید سنگ آهن در صنایع بهداشتی، غذایی و پزشکی

صنایع پزشکی، غذایی و بهداشتی از جمله صنایعی می باشند که افراد به طور مستقیم با آن در ارتباط هستند. بنابراین محصولات و تجهیزات مورد استفاده در این صنایع از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. قدرت سنگ آهن زمانی نمود عمومی پیدا می کند که جایگاه مهمی در این صنایع نیز به خود اختصاص می دهد. امروزه فلزات در صنعت پزشکی و حفظ سلامتی انسان ها نقش ویژه ای دارند. آهن نیز از جمله فلزاتی می باشد که در این صنعت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. استفاده از این فلز در صنعت داروسازی نیز هر روزه در حال گسترش است. به طور کلی از کاربردهای سنگ آهن در صنایع غذایی، بهداشتی و پزشکی می توان به موارد زیر اشاره داشت.

• داروهای ساخته شده با آهن به منظور درمان فتودینامیک، افزایش غلظت فسفات و همچنین کاهش خون مورد استفاده قرار می گیرند.
• فولاد ضد زنگ نیز از جمله فلزات پرکاربرد در علم پزشکی محسوب می شود. این فولاد از مقاومت بسیار بالایی در مقابل خوردگی برخوردار است. به همین دلیل در ساخت تجهیزات بیمارستانی و جراحی به وفور مورد استفاده قرار می گیرد. از انواع کاربرد این فولاد در حوزه پزشکی می توان به ساخت اتوکلاوها، تجهیزات استریل کننده و کابینت های نگهدارنده وسایل پزشکی، سیم ارتودنسی و … اشاره نمود.
• حذف آلاینده ها از آب خوراکی و تولید رنگدانه های خوراکی از جمله کاربرد این فلز در صنایع غذایی می باشد.
• از آهن رادیواکتیو به عنوان یک عنصر ردیاب در تحقیقات حوزه داروسازی و بیوشیمی استفاده می گردد.
• همچنین آهن قرمز به منظور تهیه لوازم آرایشی و بهداشتی مانند سایه چشم کاربرد دارد.

بررسی اهمیت صنعت سنگ آهن در اقتصاد جهانی و سهم آن در تولید گردش مالی جهان

سنگ آهن از مهم ترین و پرکاربردترین مواد اولیه در صنایع مختلف است که در تمامی کشورها به وفور کاربرد دارد. استحکام بالا، قیمت مناسب، فراوانی منابع، سهولت در فرآوری و … موجب شده تا این سنگ جزو باارزش ترین مواد اولیه در تولید محصولات صنعتی محسوب شود. این سنگ جایگزین محکم و مستقیم ندارد. از طرفی فولاد جزو مهم ترین مواد مورد نیاز در صنایع مختلف است. با توجه به اینکه خودروسازی و تولید آلومینیوم جزو اصلی ترین صنایع اقتصادی و رونق بخش هر کشور محسوب می شود، تمامی کشورها در بازار جهانی این منبع را بسیار باارزش و قدرتمند می دانند. با توجه به تقاضای بالای صنعت فولادسازی این سنگ در تمامی کشورها به وفور مورد استفاده قرار می گیرد.

صنعت سنگ آهن می تواند بخش قابل توجهی از مواد اولیه اصلی مورد نیاز در صنایع مختلف را تامین نماید. به طور مثال فولادسازی از بزرگ ترین و مهم ترین صنایع در سراسر جهان محسوب می شود. از طرفی حدود ۹۸ درصد سنگ آهن به فولاد تبدیل می شود. با این وجود نمی توان نقش این سنگ را در توسعه اقتصادی و رونق بازار جهانی نادیده گرفت. به طور کلی کشورهایی که دارای معادن سنگ آهن هستند، بخش قابل توجهی از منابع مالی و اقتصادی کشور خود را با کمک تولید فولاد و آهن تامین می نمایند. همچنین آهن و فولاد از مهم ترین محصولات صادراتی هستند که در تمامی کشورها عرصه تقاضای بالایی دارند و به گردش مالی جهان کمک کرده اند.

تأثیر قوانین و مقررات بین‌المللی بر بازار سنگ آهن و کاربردهای آن

همانطور که گفته شد سنگ آهن یکی از مهم ترین محصولات صادراتی در سراسر جهان محسوب می شود. بنابراین تولید و صادرات آن به سایر کشورها می تواند نقش بسیار ویژه ای در رشد و توسعه اقتصاد کشور داشته باشد. از طرفی قوانین بین المللی در خصوص صادرات می تواند بازار سنگ آهن را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد. به طور کلی آهن از اولین عنصرهای مهم در سراسر جهان است که کاربردهای مختلفی در صنایع متعدد دارد. صنعت فولادسازی اولین و مهم ترین قدم برای ورود به عرضه صنعت است. به همین دلیل سیاستگذاری های پیچیده ای در رابطه با تولید و تقویت این صنعت وجود دارد. بنابراین اهمیت این سنگ در بازار جهانی موجب شده تا قوانین بین المللی نیز تاثیر مستقیم در تعیین میزان تولید، صادرات، کاربرد و همچنین قیمت آن داشته باشند.

پیش‌بینی وضعیت بازار سنگ آهن و کاربردهای آن در آینده

امروزه سنگ آهن در بازار جهانی جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. از طرفی این سنگ را می توان با درصدهای مختلف و مداخله مهارت های انسانی و فناوری در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار داد. با توجه به این موضوع که فولاد و آهن جزو پرکاربردترین فلزات مورد استفاده در صنایع مختلف هستند، می توان پیش بینی نمود که در آینده نیز بتوان از آن ها در کاربردهای دیگری نیز استفاده کرد. به طور مثال امروزه با تغییر درصد ناخالصی های آهن از آن در مصارف مختلفی استفاده می گردد. همچنین با اضافه کردن عناصر افزودنی به فولاد، آن را در صنایع متعددی به کار می برند. با توجه به این موضوع و افزایش توانایی های انسانی و فناوری در آینده می توان از سنگ آهن در صنایع داروسازی، پزشکی، غذایی، خودروسازی و صنعت فولاد استفاده بیشتری نمود.