سنگ آهن مهمترین ماده اولیه ای است که در محصولات فولادی از آن استفاده می شود. سنگی که بیشترین بخش آن را آهن تشکیل داده باشد؛ سنگ آهن است. به تعبیری درست تر می بایست میزان آهن آن از ۲۰ درصد بیشتر باشد. در این سنگ، رگه هایی از آهن دیده می شود که طی فرایندی پس از ذوب و جداسازی ناخالصی های موجود، آهن به دست می آید. حدود ۵ درصد از پوسته زمین را سنگ آهن به خود اختصاص داده است. بعد از آنکه این سنگ را از زمین استخراج می کنند و ناخالصی های آن را جدا می کنند؛ پودری نقره ای- قهوه ای رنگ از آن به دست می آید. این سنگ را می توان به روش های زیر استخراج نمود:
- حفاری به روش چاهکی، که درون هر چاه مواد منفجره قرار می دهند(برای معادن روباز کاربرد دارد.)
- انفجار
- بارگیری سنگ های خرد شده
- باربری مواد بارگیری شده به عنوان آخرین مرحله
بدین ترتیب می توان از آن فلز خالص را به دست آورد.
بررسی تأثیرات استخراج سنگ آهن بر محیط زیست و اثرات آن بر سلامت انسان
همان طور که در روش های استخراج سنگ آهن گفته شد؛ طی پشت سر گذاشتن مراحلی این سنگ به فلز تبدیل می شود. اما در این بین نباید از تأثیر مخرب استخراج این سنگ روی محیط زیست و سلامت انسان غافل بود. از آنجایی که حفاظت از محیط زیست به عنوان بخش مهمی از توسعه پایدار در هر کشوری به حساب می آید؛ می بایست این مسئله را جدی گرفت. چرا که در غیر این صورت بدون تردید عواقب جبران ناپذیری در جامعه پدید می آید. از جمله مهمترین تأثیرات منفی استخراج سنگ آهن روی محیط زیست می توان به این موارد اشاره داشت:
- تأثیر منفی روی منابع آب
- فرسایش خاک
- آلودگی هوا و تأثیر منفی آن روی سلامت انسان ها به ویژه کسانی که مشکلات تنفسی دارند.
- و…
به همین دلیل می بایست این قضیه را جدی گرفت. اما با اهتمام جدی به توسعه پایدار در هر کشوری می توان تا حدود زیادی این مشکلات زیست محیطی را کاهش داد.
تحلیل رخداد جا به جایی خاک و زمین در ناحیه استخراج و آسیب به تنوع زیستی
پدیده جا به جایی خاک با توجه به استخراج سنگ آهن می تواند در ناحیه استخراج با آسیب های جدی به تنوع زیستی همراه گردد. چرا که این واقعیت را باید پذیرفت که اگر برنامه ریزی هایی در زمینه توسعه پایدار در حوزه فولاد و معدن صورت نگردد؛ خسارت های زیادی به زیست بوم وارد می گردد. البته روز به روز جهان در حال پیشرفت می باشد. به همین دلیل می توان به وسیله تکنولوژی ها و ابزارآلات جدید جلوی این رخداد ناخوشایند را گرفت. چون استخراج سنگ آهن می تواند سبب فرسایش خاک شود و به منابع آبی کشور هم خسارت وارد کند. ضمن اینکه حیات وحش را هم می تواند با خطر و چالش جدی رو به رو سازد. با توجه به درجه اهمیت بالای محیط زیست و توجه به تنوع زیستی، بهتر است این مسئله را جدی گرفت. بدین ترتیب با استفاده از راهکارهای بهینه در زمینه استخراج سنگ آهن، می توان تا حدود زیادی آسیب به تنوع زیستی را به حداقل رساند.
بررسی روش‌های بهینه استفاده از منابع طبیعی و کاهش اثرات منفی بر محیط زیست
استفاده از سنگ آهن و صنعت معدن در هر شهر و کشوری در کنار مزایایی که دارد؛ خالی از عیب هم نیست. چون به طور کلی فلزاتی همچون: سرب، آهن، آرسنیک و… می توانند تأثیر مخربی روی آلودگی خاک و محیط زیست وارد کنند. به همین علت مناطق و زمین های مجاور معدن سنگ آهن به علت آلاینده های زیست محیطی، ممکن است بازدهی لازم را نداشته باشند. در همین راستا و به جهت جلوگیری از بروز چنین عارضه ای می بایست از منابع طبیعی به شکل بهینه با برنامه ریزی درست و حساب شده استفاده کرد. چون اگر چنین مسئله ای کنترل نشود و نتوان روند بیابان زایی تکنوژنیک را مهار کرد؛ هم مشکلات زیست محیطی زیادی به وجود می آید و هم تأثیر قابل توجهی روی بوم آن منطقه خواهد گذاشت. بر همین اساس می توان از روش های جدید و بهتری استفاده کرد تا مناطقی که از وجود معدن سنگ آهن بهره می جویند؛ از نظر زیست محیطی نیز مشکلی نداشته باشند.
شناسایی مسئولیت‌های قانونی شرکت‌های استخراجی سنگ آهن در حفاظت از محیط زیست
شرکت های استخراجی سنگ آهن در هر شهر و کشوری می بایست در راستای حفاظت از محیط زیست آن منطقه، مسئولیت های قانونی خود را بدانند. این شرکت ها تا پیش از استخراج سنگ آهن و شروع فعالیت های خویش، می بایست به موارد زیر پایبند باشند:
- حداقل فاصله فعالیت شرکت خود را در زمینه بهره برداری از مواد معدنی نسبت به مراکز حساس در نظر بگیرند.
- محدوده های بهره برداری خود را میله گذاری کنند.
- در مناطق حفاظت شده، کریدور مناسبی ایجاد نمایند.
- جمع آوری و بیرون نمودن همه تأسیسات و تجهیزات معدنی یک سال پس از اتمام آخرین زمان بهره برداری
- مسیر رودخانه و آبراهه های طبیعی را به جزء ضرورت تغییر ندهند.
- استفاده از جاده های شهری و روستایی با کمترین میزان تخریب به اراضی جنگل و مراتع کشاورزی
- عملیات زهکشی را در پیرامون و محدوده برداشت معادن فلزی انجام دهند.
و به طور کلی تدابیری اندیشیده شود تا به چشم اندازهای طبیعی آسیبی وارد نگردد.
بررسی تأثیر سنگ آهن بر منابع آبی محلی و راهکارهای حل این مسئله
استفاده از صنعت سنگ آهن افزون بر مزایای که دارد؛ می تواند مشکلاتی نظیر: کم آبی یا خشک شدن آب سرچشمه ها را در پی داشته باشد. بدین ترتیب فعالیت مردمان ساکن آن منطقه به همین علت مختل می گردد. چون آن ها در کنار اینکه به آب برای زمین کشاورزی خود نیاز دارند؛ برای شرب نیز به آن نیاز دارند. فعالیت معدن می تواند آسیب جدی به منابع آبی آن منطقه وارد کند. استخراج سنگ آهن می تواند روی آلودگی آب و منابع آب های سطحی و زیرزمینی تأثیر منفی بگذارد. استفاده از روش نامناسب استخراج، طراحی غیر اصولی، کنترل نکردن نشتی آب معادن، رها کردن پساب کارخانه و عدم بازسازی معدن، این تأثیرات منفی را به وجود می آورند. پس می توان با تغییر روش و استفاده از روش های بهینه حفاظت آب و بازیابی آن تا حدود زیادی مصرف آب را به حداقل رساند. همچنین کنترل رواناب، مدیریت باطله و نظارت بر خروجی معدن تأثیر سو معدن را کاهش می دهند.
معرفی تکنولوژی‌های جدید و مصرف انرژی کمتر در استخراج سنگ آهن
در زمینه استخراج سنگ آهن به جهت مصرف انرژی کمتر می بایست رو به تکنولوژی های جدید آوریم. به طور کلی کانی های اصلی این معدن را مگنتیت و هماتیت تشکیل می دهند. در کشور ما سال هاست که معدن و فولاد بر پایه مگنتیت می چرخد. چون از خاصیت مغاطیسی خوبی برخوردار بوده و به راحتی می توان آن را فرآوری نمود. اما باید توجه داشت که در کشورهای مطرح در زمینه معدن از جمله: استرالیا و هند بیشتر از هماتیت در معدن و فولاد استفاده می شود. هماتیت سنگی است که برای تبدیل به فلز آهن بسیار منعطف است و به انرژی کمتری هم نیاز دارد. بنابراین بهتر است ما نیز از تکنولوژی های جدید در صنعت سنگ آهن استفاده کنیم. یکی از تکنولوژی های جدید در این راستا میدرکس است که از جمله پرکاربردترین واحد احیای مستقیم در ایران است. این روش بر پایه گندله بوده و محدودیتی هم ندارد. تکنولوژی های جدید در این زمینه روز به روز در حال افزایش هستند.
برنامه‌ریزی جهت تحقق مفهوم پایداری در صنعت
همان طور که گفته شد؛ به منظور پیشگیری از مشکلات زیست محیطی ناشی از صنعت سنگ آهن، می بایست توسعه پایداری را خیلی جدی گرفت. چون بدین ترتیب می توان ضمن جلوگیری از این مشکلات به اقتصاد جامعه و کسب ثروت در آن کمک شایان توجهی کرد. در همین راستا کشورهایی که از این صنعت استفاده می کنند؛ می بایست به جهت ارتقای سطح اقتصادی و اجتماعی کشور، برنامه ریزی های دقیق و حساب شده ای داشته باشند. بنابراین با بهره مندی از همین برنامه ریزی می توانند در زمینه استخراج و فرآوری مواد معدنی توسعه پایدار را در کشور برقرار سازند. مسئله ای که رفاه را برای کشورهای صنعتی به ارمغان می آورد. از طرفی دیگر باید خاطر نشان ساخت که توسعه پایدار در صنایع معدنی می تواند سبب پدید آوردن زیستی سالم در کنار اقتصادی پویا و رفاه اجتماعی باشد. با بررسی مولفه های موثر در این زمینه و تمهیدات لازم می توان توسعه پایداری را در زمینه سنگ آهن در کشور پدید آورد.
استخراج سنگ آهن با تأکید بر پایداری محیط زیست
استخراج سنگ آهن می تواند به اقتصاد کشورهای صنعتی کمک شایان توجهی کند. اما بدون برنامه ریزی در این راستا نمی توان به هدف مورد نظر دست یافت. چون یکی از ثأثیرات مخرب استخراج سنگ آهن می تواند آسیب به محیط زیست باشد که پیامدهای منفی در پی دارد. همین مسئله سبب بروز نگرانی هایی در کشورهای صنعتی شده است. اما با این حال با تکیه و تأکید بر پایداری محیط زیست و تمهیدات لازم در این زمینه می توان هم اقتصاد پویایی داشت و هم به محیط زیست آسیبی وارد نکرد. پس بهتر است میان سه مولفه مهم و کلیدی: محیط زیست، اجتماع و اقتصاد، تعادلی را ایجاد نمود. به این ترتیب که هر گونه برنامه ریزی در این راستا سبب می شود تا ضمن داشتن هوایی پاک و عدم آسیب به سلامت شهروندان و هموطنان، برای کشور درآمدزایی نمود. به همین دلیل است که در زمینه استخراج سنگ آهن، بایستی حتما گوشه چشمی به پایداری محیط زیست داشت و آن را هم جدی گرفت.
ارزیابی زیست محیطی ناشی از مراحل تولید سنگ آهن و تأثیر آن در جامعه محلی
سنگ آهن، سنگی است که به شکل خام از معادن آهن استخراج می گردد. این سنگ را به منظور تولید فولاد و فرایند آهن سازی می بایست فرآوری کنند. در تولید این محصول به طور کلی می بایست چهار مرحله:
- اکتشاف مکان سنگ آهن
- استخراج آن با بکارگیری تجهیزات مخصوص
- فرآوری
- ذوب با انتقال هر یک از مواد فرآوری شده به کوره های ذوب
طی گردد. اما در هر یک از این مراحل می بایست نکاتی را مدنظر قرار داد تا به محیط زیست آسیبی وارد نشود. چرا که در غیر این صورت ممکن است در جامعه محلی مردم آن منطقه و سبک زندگی آن ها تأثیر منفی بگذارد. به همین دلیل است که به جهت پیشگیری از این معضلات و مشکلات زیست محیطی و در راستای رفع نگرانی مردم آن منطقه راهکارهایی در نظر می گیرند.
پیش‌بینی وضعیت محیط زیستی در آینده و تأثیر تغییرات اقلیمی بر روی روند استخراج و تولید سنگ آهن
به طور کلی با توجه به اینکه در عصر تکنولوژی و ارتباطات هستیم؛ پیش بینی می شود که در آینده ای نه چندان دور، شاهد تأثیر مثبت استخراج سنگ آهن باشیم. به گونه ای که در کلیه مراحل مربوط به تولید این سنگ در هیچ یک از شهرهای کشور شاهد تأثیرات منفی معدن روی ساکنین آن منطقه نباشیم. کما اینکه امروزه نیز در برخی از مناطق شاهد پیشرفت هایی در این زمینه هستیم و روز به روز این پیشرفت ها و تکنولوژی ها در حال گسترش هستند. بدین ترتیب تغییرات اقلیمی موجود در مناطقی که در آن رو به استخراج سنگ آهن می آورند؛ دیگر جای نگرانی ندارد. می توان به صورت بهینه از منابع آبی استفاده کرد و بدون کوچکترین آسیبی به محیط زیست کشور سنگ های آهن را تولید و استخراج نمود. ضمن اینکه کمترین میزان انرژی صرف می گردد و به اقتصاد کشور هم کمک شایان توجهی می کند.